PRZEDMOWA

      Zajęty od kilku lat poszukiwaniem pomników dawniejszej historyi lub literatury naszej, dziś pamiętniki Jana Chryzostoma Paska na widok publiczny wydaję. Śmiem sobie pochlebiać, że dzieło to uwagę czytelnika zajmie. Pamiętniki Paska, pisane z wielką bezstronnością, uzupełniają historyą Jana Kazimierzą, Michała Korybuta i Jana III, nam wiele nieznanych z owego wieku szczegółów a nadto, lubo w rubasznym często stylu, lecz w wydatnych rysach malują obyczaje i domowe życie ojców naszych i pod tym względem zaszczytnie się przed innymi ówczesnymi dziejopisami polskimi odznaczają.

      Po takiem zaleceniu Pamiętników J. C. Paska, wiedzieć podobno zechce czytelnik, kto on był? Wyznać muszę, że tej ciekawości całkiem zaspokoić nie mogę, i to tylko o nim powiem, co z własnych jego Pamiętników wyczerpnąlem.

      Urodził się Pasek w stanie ślacheckim w okolicy Rawy, a nauki w temże mieście odbywszy w szkołach jezuickich, służył w ojczystem wojsku pod Czarnieckim przeciw Rakocemu, Szwedom i Moskalom. W nieszczęsnej owej wojnie domowej, którą Jerzy Lubomirski na Polskę ściągnął, Pasek, wierny królowi swemu, obstawał za jego sprawą. Na schyłku panowania Jana Kazimierza porzucił Pasek służbę wojskową, osiadł w województwie rawskiem, został komornikiem ziemskim, znajdował się na rozmaitych sejmach, a na sejmiku rawskim roku 1661. obrany został marszałkiem koła rycerskiego. Później ożenił się z Łącką, wdową, i chodząc dzierżawami, co rok z pszenicą jeździł do Gdańska. Znany był i lubiony od Jana Kazimierza i Jana III. Umarł podobno około roku 1690., gdyż pamiętniki jego kończą się na roku 1688.

Wydawca (Edward Raczyński)

Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska z czasów panowania Jana Kazimierza, Michała Korybuta i Jana III / wydane z rękopismu przez Edwarda Raczyńskiego - Rok 1660
Ed. 3-ia
Poznań : Heineg, 1840